Hareket sistemindeki kemik yapısındaki kemiğin diğer kısımlarında olduğu gibi omurgada da vertebra kırığı adı verilen kırıklar yaşanabilir. Bu durum sağlık için tehlikeli olabilir, bu nedenle acil tedavi gerektirir. Bu durumu daha iyi tanımak için, omurga kırıklarının semptomları, nedenleri, komplikasyonları ve tedavisi hakkında bilgiler burada.
Omurga kırığı nedir?
Omurga kırığı veya vertebra kırığı, omurganızın kırıldığı veya çatladığı bir durumdur. Omurga, kafatasının tabanından (boyun) pelvise kadar örtüşen bir dizi omurdan (omur) oluşur.
Kemik serisinden orta omurga (torasik) ve alt sırt (lomber) ve ikisi arasındaki bağlantı (torakolomber) omurganın en sık görülen kırıklarıdır. Boyundaki omurga kırıkları daha çok servikal kırıklar olarak adlandırılırken, pelvisteki kırıklar daha yaygın olarak pelvik kırıklar olarak adlandırılır.
Sırttaki bazı kırıklar çok ciddi olabilir, ancak hafif bir durum da olabilir. Hafif koşullarda, genellikle meydana gelen kırık türü, kemiğin ezildiği, ancak yine de normal konumunda kaldığı kompresyon kırığıdır. Bu durum genellikle osteoporozlu hastalarda ortaya çıkar.
Ancak ağır koşullarda, omurga kırılabilir ve kemiğin çeşitli bölgelerinde oluşabilir (patlama kırığı) veya normal konumundan hareket edebilir (çıkık kırığı). Bu tür ciddi kırıklar omurilik instabilitesine, omurilik yaralanmasına ve sinir hasarına neden olabilir.
Çünkü omurganın görevlerinden biri de merkezi sinir sisteminin bir parçası olan omuriliği korumaktır. Omurganın zarar görmesi omuriliğe ve onu çevreleyen kan damarlarına ve sinirlere de zarar verebilir. Bu olduğunda, hasta felç yaşayabilir.
Omurga kırığının belirtileri ve semptomları
Omurga kırığı veya vertebra kırığı belirtileri her hasta için farklı olabilir. Bu, kırık kemiğin ciddiyetine ve spesifik konumuna bağlıdır. Ancak genel olarak aşağıdaki belirtiler, özellikler ve vertebra kırıklarının oluşabileceği belirtiler:
- Ani, şiddetli sırt ağrısı veya ağrısı, genellikle hareket ederken veya ayakta dururken kötüleşir ve sırt üstü yatarken azalır.
- Kırık kemiğin etrafında şişlik.
- Kola veya bacağa yayılan ağrı.
- Yürüme veya hareket etme zorluğu.
- Deformiteler, şekil değişiklikleri veya eğrilik gibi omurgada gözle görülür kusurlar.
- Boy kaybı veya vücut kısalması.
- Kırığın yakınında sırtta ağrı veya kas spazmı.
Yukarıda belirtilenlere ek olarak, kırık her ikisini de etkilemişse, sinir ve omurilik hasarı ile ilgili bazı semptomlar da ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Uzuvlarda uyuşma, karıncalanma veya güçsüzlük.
- Bazen felç veya felç meydana gelir.
- İdrara çıkma / dışkılamadaki değişiklikler.
Yukarıda listelenen belirti veya semptomlardan herhangi birini yaşarsanız veya herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuza danışın. Herkesin vücudu farklı tepki verir. Durumunuz için en iyi olanı doktorunuzla tartışmak her zaman daha iyidir.
Omurga kırıklarının nedenleri ve risk faktörleri
Omurga kırıklarının yaygın bir nedeni, omurga üzerinde baskı veya sert bir darbedir. Bu baskı veya darbe genellikle yüksekten düşme, araba veya motosiklet kazası, spor sırasında yaralanma veya vurulma gibi bir şiddet eylemi nedeniyle oluşur. Aslında, Wellstar tarafından rapor edildiğine göre, omurga kırığı olan hastaların yüzde 45'i araba kazalarından kaynaklanmaktadır.
Yukarıdaki travmatik olaylar, omurga üzerinde çok fazla baskı oluşturur, bu nedenle omurlar, kuvvete dayanamadıkları için kırılabilir. Ek olarak, travma vücudun aşırı şekilde hareket etmesine neden olarak omurgaya aşırı kuvvetler bindirebilir.
Bu aşırı kuvvet, omurganın şeklinde veya deformitesinde değişikliklere neden olur. Hafif basınçla deformite minimal olabilir, ancak basınç çok sertse öne eğilme (kifoz) gibi şiddetli hale de gelebilir.
Ayrıca, vücudun aldığı basınç veya darbe, zayıf kemikleriniz varsa kırılma riskini artırabilir. Osteoporoz, omurgaya yayılmış kanser veya kemik kanseri veya omurilik tümörleri gibi kemikleri zayıflatan birkaç tıbbi durum vardır.
Bu durumda, nesnelere ulaşmak, vücudu döndürmek veya hafifçe düşmek gibi basit hareketler veya hafif basınç kırıklara neden olabilir.
Yukarıdaki nedenlere ek olarak, bir kişinin omurga kırığı yaşama riskini artırabilecek başka faktörler de vardır. Bu risk faktörlerinden bazıları, yani:
- Yaşlı.
- Kadınlar, özellikle daha yaşlı veya menopoza girmiş olanlar.
- Düşük kemik yoğunluğuna neden olma eğiliminde olan kalsiyum alımı eksikliği.
- Sporcular veya yüksek yoğunluklu egzersiz yapıyor.
Omurga kırığı teşhisi
Omurga kırığını teşhis etmek için, doktor size semptomlarınız, yaralanma veya travmanın nasıl meydana geldiğini ve ayrıca hastanın sahip olabileceği belirli tıbbi durumlar ve risk faktörleri hakkında sorular soracaktır. Bundan sonra doktor, omurga bölgesinin fizik muayenesini yapacak ve herhangi bir belirli hareketin ağrıya neden olup olmadığını, arttığını veya azalttığını not etmek de dahil olmak üzere hareket açıklığınızı test edecektir.
Doktorunuz sinir hasarınız olduğundan şüphelenirse nörolojik muayene yapabilir. Nörolojik muayenede, omurga uzmanı reflekslerinizi ve kas gücünüzü, diğer sinir değişikliklerini ve ağrının yayılmasını test edecektir.
Bundan sonra doktor, aşağıdakiler gibi görüntüleme testleri yaparak omurga kırığı tanısını doğrulayacaktır:
- Röntgen. Bu test açıkça bir fotoğrafınızı ve kırığınızın olup olmadığını gösterir.
- Omurganın BT taraması. Bu test, kırığın sinirleri ve omuriliği etkileyip etkilemediğini belirlemek içindir.
- MRI taramaları. Bu test, hastada başka ağrı nedenleri olup olmadığını belirlemek ve ayrıca kırığın türünü ve kırığın ne kadar şiddetli olduğunu belirlemek için diskler ve sinirler gibi yumuşak dokulara bakar.
Omurga kırıklarının tedavisi
Travmatik olaylar nedeniyle omurga kırığı olan hastaların kaza yerinde acil tedavi görmeleri gerekir. Bu durumda, tıbbi ekip genellikle vücudun her iki bölgesinde hareketi önlemek için bir boyun destek cihazı ve bir omurga tahtası takacaktır. Bunun nedeni, kırık omurga bölgesindeki hareketin omurilik yaralanması olasılığını artırabilmesidir.
Omurga kırığı doğrulandıktan sonra, doktor durumunuza uygun tedaviyi belirleyecektir. Bu tedavinin belirlenmesi, kırığın yaralanmasına veya nedenine, kırığın tipine ve durumun sonucu olarak sinir veya omurilik hasarı olup olmadığına bağlıdır.
Bununla birlikte, genel olarak, omurga kırıklarının tedavisi genellikle verilir, yani:
İlaçlar
Doktorlar genellikle asetaminofen (parasetamol) gibi ağrı kesiciler ve yaygın ağrıyı tedavi etmek için ibuprofen gibi steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) verecektir. Ağrı kötüleşirse başka ağrı kesiciler de eklenebilir.
Diazepam gibi kas spazmları için ilaçlar da verilebilir. Sizin için doğru olan ilaç türü hakkında doktorunuzla konuşun.
diş telleri veya korse
Osteoporozlu kişilerde kompresyon kırıkları gibi daha az şiddetli vertebra kırıklarında doktorunuz size omurilik korsesi kullanmanızı tavsiye edebilir. diş telleri veya korse. Bu araç genellikle her hastanın durumuna bağlı olarak 6-12 hafta boyunca kullanılacaktır.
diş telleri veya korse, bacak kırığı veya el kırığı olan hastalarda alçı ile aynı işlevi görür yani iyileşme döneminde kemiklerin hareketini (hareketsizleştirmesini) azaltır. diş telleri veya bu korse ayrıca ağrıyı azaltmaya ve kırıklardan dolayı omurga şeklindeki değişiklikleri önlemeye yardımcı olabilir.
Operasyon
Sinir ve omurilik hasarı da dahil olmak üzere ciddi omurilik kırıklarında, genellikle kırık cerrahisi yapılacaktır. Omurga kırıkları için cerrahi prosedürün amacı, kemiği orijinal konumuna getirmek, kırığı stabilize etmek ve omurilik ve sinirler üzerindeki baskıyı azaltmaktır.
Verilen cerrahi prosedür, sahip olduğu kırığın tipine bağlıdır. Şiddetli kompresyon kırığı olan hastalarda vertebroplasti ve kifoplasti olmak üzere iki cerrahi işlem mümkündür. Vertebroplasti, kırık omurgaya bir kateter yerleştirilerek ve omurgayı stabilize etmek için kateterden kemik çimentosu enjekte edilerek gerçekleştirilir.
Kifoplasti ise sırtta kırılan kemiğe tüp şeklinde bir cerrahi alet sokularak yapılır. Daha sonra tüp, kırık kemiği orijinal konumuna ve yüksekliğine geri döndürmek ve kemik çimentosu ile doldurulacak bir boşluk oluşturmak için pompalanacaktır. Boşluk doldurulduktan sonra tüp tekrar çıkarılacak ve cerrahi kesi kapatılacaktır.
Bu iki cerrahi prosedüre ek olarak, kemiğin stabilize edilmesi işlemi, spinal füzyon cerrahisi veya laminektomi dahil olmak üzere vida, çubuk veya kafes gibi özel sabitleme cihazlarının takılması gibi diğer prosedürlerle de yapılabilir.
Laminektomi genellikle patlama kırığı dengesiz. Bu operasyonda cerrah, omurganın arkasını (lamina) ve omuriliğe baskı yapan diğer kemikleri çıkaracaktır. Bundan sonra doktor, kemiği yeniden yapılandırarak veya kırık kemiğin üstüne ve altına vidalar yerleştirerek kırık kemiği yeniden stabilize edecektir.
Terapi veya rehabilitasyon
Tedaviden sonra, cerrahi olsun veya olmasın, fizik tedavi (fizyoterapi) veya rehabilitasyon genellikle hareket açıklığını geri kazanmaya ve normal aktiviteleri gerçekleştirmeye yardımcı olmak için gerçekleştirilecektir. Ergoterapi gibi diğer terapilere hastanın durumuna bağlı olarak ihtiyaç duyulabilir. Bununla ilgili bir doktora veya terapiste danışın.
Omurga kırığından kurtulmak ne kadar sürer?
Vertebral kırıklar genellikle 6-12 haftada iyileşir. bu süre zarfında diş telleri kullanılmaya devam edilecektir. Ameliyat olduktan sonra bile, diş telleri iyileşme sürecine yardımcı olmak için kullanılmalıdır. Bundan sonra, muhtemelen üç ila altı hafta boyunca fizik tedaviden geçeceksiniz.
Doktorunuz size normal aktivitelerinize ne zaman devam edebileceğinizi söyleyecektir. Küçük kırıklar normal yaşam tarzınıza dönmenizi sağlar. Şiddetli kırıkların tamamen iyileşmesi aylar veya yıllar alabilir.
İyileşme sürecine yardımcı olmak için sigarayı bırakmalı, alkol tüketmemeli ve kırıklar için yemesi iyi olan yiyecekler yemelisiniz. Her zaman fizyoterapistinizin önerdiği hareket egzersizlerini yapmayı unutmayın.
Omurga kırıklarından kaynaklanabilecek komplikasyonlar
Omurga kırığı olması, diğer tıbbi durumlar veya komplikasyonlar geliştirme riskinizi artırır. Omurga kırığının olası komplikasyonlarından bazıları şunlardır:
- Hareketsizlik veya tedavi sırasında çok uzun süre dinlenme nedeniyle pelvis ve bacaklarda kan pıhtıları.
- Bir kan pıhtısı parçalandığında ve akciğerlere gittiğinde ortaya çıkan pulmoner emboli.
- Zatürre. Bu genellikle bir vertebra kırığı omurilik yaralanmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Bu durum diyaframı, göğüs ve karın duvarlarındaki kasları etkileyerek nefes almanızı ve öksürmenizi zorlaştırabilir.
- Bir hareketsizlik veya tedavi dönemi sırasında yatakta yatmak gibi çok uzun süre bir pozisyonda kalmaktan kaynaklanan bası yaraları veya bası yaraları.
Ayrıca, geçirdiğiniz omurga ameliyatına bağlı olarak ortaya çıkabilecek riskler veya komplikasyonlar da vardır. Bu komplikasyonlar, yani kanama, enfeksiyon, omurilik sıvısı sızıntısı, kaynamama (kemik füzyonu yok) veya diğer yaralanmalardan kaynaklanan komplikasyonlar.
