Kan bozuklukları, biri trombositleri veya trombositleri etkileyen bir hastalık olan bir veya daha fazla kan bileşenindeki sorunlardan kaynaklanabilir. Trombositler bozulduğunda hangi sağlık sorunları ortaya çıkabilir?
Trombositopeni hastalığı nedir?
Trombositler (trombosit) veya kan trombositleri, kırmızı kan hücreleri ve beyaz kan hücreleri ile birlikte kanı oluşturan hücrelerden biridir. Trombositler de dahil olmak üzere kandaki hücreler, kemik iliğinden kaynaklanan kök hücreler (kök hücreler) tarafından üretilir.
Trombositlerin ana görevi, bir yaralanma olduğunda çok fazla kanamamanız için kan pıhtıları veya pıhtıları oluşturmaktır.
Bir kan damarı yaralandığında, trombosit hücreleri, yaralı bölgeyi kanı pıhtılaştırarak kapatmak için kan pıhtılaşma faktörü (pıhtılaşma faktörü) adı verilen bir protein ile çalışır. Böylece kan pıhtıları aşırı kanamayı durdurabilir.
Kandaki normal trombosit sayısı, mikrolitre (mcL) kan başına 150.000-450.000 trombosittir. Bazı durumlarda ve koşullarda trombositler bozulabilir. Bu, trombosit sayısını veya kanın pıhtılaşmasındaki performansını etkileyebilir.
Trombosit bozuklukları şu şekillerde olabilir:
- trombosit sayısı çok yüksek
- kandaki trombosit sayısı çok düşük veya çok az
- Trombosit sayıları normal sayılarda, ancak düzgün çalışmıyor
Yukarıdaki koşullardan biri veya daha fazlası meydana gelirse, kişi trombosit bozukluklarından muzdarip olacaktır.
Trombositlerde meydana gelen bozukluklar genellikle genetik hasar veya kalıtsal mutasyonlardan kaynaklanır. Bu kusurlu gen, bir veya iki ebeveynden miras alınabilir.
Bununla birlikte, trombosit bozuklukları her zaman genetik faktörler tarafından tetiklenmez. Bazı durumlarda, trombosit bozuklukları şu nedenlerle ortaya çıkabilir:
- lösemi gibi kanser
- belirli anemi türleri
- hepatit veya HIV gibi viral enfeksiyonlar
- kemoterapi veya radyoterapi tedavisi
- gebelik
- lupus ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar
- bazı ilaçları almak
Trombosit bozukluklarını içeren hastalıklar nelerdir?
Trombosit sayısı veya işlevindeki bozukluklar sağlığa zararlı olabilir. Bu çeşitli hastalıklara yol açabilir. Aşağıdakiler, kandaki trombositlerdeki anormalliklerle ilişkili en yaygın hastalıklardan bazılarıdır.
1. Trombositoz
Trombositoz, kanda aşırı trombosit üretiminin neden olduğu bir hastalıktır. Bu durum ayrıca primer (esansiyel) trombositemi ve sekonder trombositoz olmak üzere 2 tipe ayrılabilir.
Ulusal Kalp, Akciğer ve Kan Enstitüsü web sitesine göre, iki terim arasındaki fark nedendir. Primer trombositemi, neye neden olduğu kesin olarak bilinmeyen aşırı trombosit bozukluğudur. Bazı durumlarda, hastalık kalıtsal genetik mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkar.
Bu arada, ikincil trombositoz vakalarında aşırı trombosit genellikle hastalık veya diğer sağlık sorunları nedeniyle ortaya çıkar. Aşırı trombosit üretimini etkileyen bazı hastalıklar ve sağlık bozuklukları şunlardır:
- demir eksikliği anemisi
- hemolitik anemi
- dalak çıkarma ameliyatı
- tüberküloz (TB) ve antifosfolipid sendromu (APS) gibi inflamatuar veya bulaşıcı hastalıklar
- bazı ilaçlara karşı reaksiyonlar
Çoğu trombositoz vakası belirti ve semptomlara neden olmaz. Bununla birlikte, daha ciddi vakalarda, hastalar baş dönmesi, halsizlik ve göğüs ağrısı gibi semptomlar yaşayabilir.
Ayrıca trombositozlu kişilerde hiper pıhtılaşma veya tromboz oluşumu gibi daha kolay kalınlaşan kan nedeniyle komplikasyon riski daha fazladır. derin ven trombozu (DVT), felç ve kalp krizi.
2. Trombositopeni
Bu durum trombositoz ile ters orantılıdır. Trombositopeni, trombosit sayısının çok az olduğu, yani mikrolitre kan başına 150.000 trombositin altında olduğu bir trombosit bozukluğudur. Aslında, trombosit seviyeleri 10.000'in çok altına düşebilir.
Trombositopeni, lösemi veya viral enfeksiyonlar gibi belirli durumlarla ilişkili kemik iliği bozuklukları nedeniyle ortaya çıkabilir.
Trombosit yıkımının hızla artan süreci nedeniyle de trombosit sayısında azalma meydana gelebilir (dalağın şişmesi, hamilelik veya dang hemorajik ateşinden kaynaklanabilir). Çok az sayıda trombositopeni vakası kalıtım veya genetik tarafından tetiklenir.
Çok düşük trombosit sayısı, özellikle beyinde veya sindirim sisteminde meydana gelirse ölümcül olabilen iç kanamaya neden olabilir.
3. Bağışıklık trombositopenik purpura (ITP)
Hastalık immün trombositopenik purpura (ITP), vücudun morarmaya (hematoma) ve aşırı kanamaya meyilli olduğu bir durumdur. Bu hastalığa kandaki düşük trombosit sayısı neden olur.
Yaygın belirti ve semptomlar şunları içerebilir:
- sık morarma
- diş etlerinde veya burunda kanama (burun kanaması)
- idrar veya dışkıda kan görünüyor
- aşırı kanama ile adet görme
ITP genellikle bağışıklık sistemi kandaki trombositlere karşı döndüğünde ortaya çıkar. Genellikle bu fenomen, HIV, hepatit veya bakteriyel enfeksiyonlar gibi diğer bulaşıcı hastalıkların varlığı ile tetiklenir. H. pilori.
Çocuklarda kabakulak ve grip de ITP'ye neden olma riski altındadır.
Düzgün tedavi edilmezse, ITP beyinde kanama gibi başka komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumdan muzdarip hamile kadınlar da doğum sırasında ağır kanama riski altındadır.
4. Bernard Soulier Sendromu
Bernard Soulier sendromu, trombositlerin çok az olduğu ve normalden çok daha büyük olduğu çok nadir görülen bir trombosit bozukluğudur. Anormal büyüklükteki trombositler kanın pıhtılaşma sürecinde düzgün çalışamazlar.
Sonuç olarak, hastalar daha kolay morarma ve daha uzun süren kanama gibi genel olarak kan pıhtılaşma bozuklukları olanlara benzer semptomlar yaşarlar.
Bu trombosit bozukluğunun 1 milyon kişiden 1'inde meydana geldiği tahmin edilmektedir. Bernard Soulier Sendromu vakalarının çoğu, her iki ebeveynden de miras alınan genetik mutasyonlardan kaynaklanır.
Trombosit bozukluğu ile kan pıhtılaşma bozukluğu arasındaki fark nedir?
Trombosit bozukluklarının kan pıhtılaşma sürecinin bozuklukları olduğu sonucuna varabilirsiniz. Bu ifade tamamen yanlış değildir.
Ancak trombosit bozuklukları ve kan pıhtılaşma bozukluklarının iki farklı durum olduğu unutulmamalıdır. Kan pıhtılaşma bozukluğu ile trombosit bozukluğu arasındaki fark nedir?
Gerçekten de hem trombosit bozuklukları hem de kan pıhtılaşma bozuklukları kolayca kanamanıza veya iyileşmesi zor kanayan yaralara neden olur. Bununla birlikte, her ikisi de ortaya çıkan nedenler ve semptomlarla ayırt edilir.
Daha önce de belirtildiği gibi, trombosit bozuklukları, çok fazla trombosit üretimi, çok az veya normal şekilde çalışamama nedeniyle oluşur.
Bu, kan pıhtılaşma faktörleri, yani pıhtılaşma faktörleri ile ilgili problemler nedeniyle oluşan kan pıhtılaşma bozukluklarından farklıdır.
İnsan vücudunda 13 adet kan pıhtılaşma faktörü vardır. Bunlardan birinin eksikliği veya yokluğu kanın pıhtılaşma sürecini bozabilir.
Pıhtılaşma faktörlerinin bazı örnekleri, fibrin (faktör I) ve enzim protrombin (faktör II) yapmak için fibrinojendir. Başka bir örnek olarak, hemofili gibi pıhtılaşma bozukluğu olan kişilerde genellikle pıhtılaşma faktörleri VIII veya IX yoktur.
Trombosit bozuklukları nasıl tedavi edilir?
Trombosit bozukluklarının tedavisi genellikle bir hematoloji uzmanı (kan bilimi) tarafından ele alınacaktır. Çoğu anormal trombosit hastalığı vakası genellikle nadirdir. Verilen tedavi genellikle yaşanan hastalığın tipine bağlı olacaktır.
Çok düşük trombositleriniz varsa, desmopressin veya DDAVP tedavi seçenekleri olabilir. Bu ilaçlar kandaki trombosit seviyesini artırmaya yardımcı olabilir.
Bazı durumlarda, trombositopenisi olan kişilerin ayrıca trombosit transfüzyonuna ve hatta gerekirse kemik iliği nakline ihtiyacı olabilir.
Bu arada, trombosit seviyeleri çok yüksek olan hastaların, tromboferez olarak da bilinen bir trombosit çıkarma prosedüründen geçmesi gerekebilir. Doktorlar ayrıca küçük felçleri önlemek için hidroksiüre ilaçları ve aspirin yazacaktır.
