Serebrovasküler hastalık, beyindeki kan damarlarının, özellikle beynin arterlerinin bir hastalığıdır. Beyindeki arterler, beyin dokusuna gerekli besinleri ve oksijeni sağlayan kanı iletir. Beyindeki kan damarları, hipertansiyon veya aralıklı yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, kalıtsal damar hastalığı veya sigara içmenin neden olduğu hasara duyarlı olduğundan, zamanla serebrovasküler hastalık ortaya çıkar.
Kan damarlarının iç astarının yaralanması, kan damarlarının daralmasına, sertleşmesine ve bazen düzensiz şekil almasına neden olur. Genellikle sağlıksız kan damarları, genellikle artan kolesterol ile ilişkili olan iç astarın sertleşmesi olan ateroskleroza sahip olarak tanımlanır.
Serebrovasküler hastalık felce nasıl neden olur?
Beyindeki serebrovasküler hastalık geliştiren kan damarları kan pıhtılarına karşı hassastır. Arterler daraldığında veya deforme olduğunda arterlerde kan pıhtıları oluşmaya başlar. Bir kan damarı içinde büyüyen bir kan pıhtısına trombüs denir. Bir kan damarından vücudun başka bir yerine geçen trombüs, emboli olarak adlandırılır. Bir trombüs veya emboli, beyindeki dar bir kan damarında, özellikle de serebrovasküler hastalıktan zarar görmüş ve iskemi adı verilen kan akışında kesintiye neden olan bir kan damarında sıkışıp kalabilir. Serebrovasküler hastalığa bağlı anormallikler de kan damarlarının daha kolay yırtılmasına neden olarak kanama riskini artırır.
Kanayan doku hasarının neden olduğu bir felçte, kanamaya bağlı beyin dokusu hasarı, iskemiye bağlı beyin dokusu hasarı ile aynıdır, her ikisi de aynı anda meydana gelir.
Serebrovasküler hastalık ilerledikçe kalp hastalığına neden olur ve vücutta damar hastalıkları da ortaya çıkar. Serebrovasküler hastalığın nedenleri diğer damar hastalıklarının nedenlerine benzer. Bazı insanlar damar hastalığına daha yatkındır.
Serebrovasküler hastalığın vücudun diğer bölgelerindeki kan damarlarını daha fazla etkilemesine neden olan birkaç genetik durum vardır.
Serebrovasküler hastalığın sonuçları nelerdir?
Serebrovasküler hastalığın varlığı zamanla küçük felçlere yol açabilir. Beyin birden fazla yaralanmayı telafi etme yeteneğine sahip olduğundan, birçok insan küçük felç geçirir ve beyin dokusunun alanları etkilenmediği için hiçbir semptom yaşamaz. Genellikle, serebrovasküler hastalıktan kaynaklanan küçük bir felç geçirmiş kişiler, beynin MRI veya BT taramasının önceki bir inme kanıtı gösterdiği söylendiğinde şaşırırlar. Bu durumda, BT taraması veya MRI raporu buna 'küçük damar hastalığı', 'laküner felç' veya 'beyaz cevher hastalığı' adını verecektir. Zamanla, birkaç küçük vuruş meydana gelirse, kritik bir eşiğe ulaşılabilir. Bu noktada, beynin telafi edici yetenekleri zaten aşırı yüklenmişse semptomlar aniden ortaya çıkabilir.
Serebrovasküler hastalık demans semptomlarını kötüleştirebilir. Devam eden serebrovasküler hastalığı olan bazı kişiler, yorgunluk, konuşma güçlüğü veya görme kaybı gibi stereotipik semptomlar göstermezler, bunun yerine bunama belirtileri gösterirler. Bu, zamanla çeşitli küçük vuruşların bir sonucu olarak beynin düşünce ve anıları bütünleştirme zorluğundan kaynaklanır.
Serebrovasküler hastalığı ne tetikler?
Uzun süreli serebrovasküler hastalık ani felçlere neden olabilir. Bir trombüs, yaygın bir tetikleyici olan kalpten veya karotis arterden beyne bir kan pıhtısının akmasına neden olur. Olası tetikleyici ani aşırı hipertansiyondur. Serebrovasküler hastalığa ve ardından ani bir felce yol açabilecek diğer tetikleyiciler, ilaçların veya kan basıncındaki ani değişikliklerin neden olduğu kan damarı spazmlarıdır.
Doktorlar serebrovasküler hastalığı nasıl teşhis eder?
Serebrovasküler hastalık için genellikle bir tarama testi yoktur, ancak bazen beyin çalışmalarında belirtiler tespit edilebilir. BT veya MRG ile gösterilen serebrovasküler hastalığın yokluğu mutlaka doğru değildir. Serebrovasküler hastalığın ilerlemesinin kötüleşmesine neden olan risk faktörlerini izleyin. Bazı serebrovasküler hastalıklar, kolesterolü düşürmek, kan basıncını ve diyabeti kontrol etmek ve sigarayı bırakmakla en azından azaltılabilir.
